Πρόκειται για ένα φρούτο του οποίου το δέντρο έχει ύψος από 7 έως 10 μέτρα.  Τα άνθη του δεν είναι εμφανή και είναι ερμαφρόδιτα.  Φύεται σε άγριες, στεγνές και ηλιόλουστες περιοχές μέχρι και σε υψόμετρο μέχρι 1.700 μέτρα.  Ευνοείται η καλιέργειά του από κλίμα ανατολικών και μεσογειακών χωρών.  Η συκιά είναι κυρίως αυτοφυής.  Έχει 2 σοδειές, η μία την άνοιξη και η άλλη στο τέλος του καλοκαιριού προς φθινόπωρο.  Υπάρχουν κυρίως τρεις ποικιλίες σύκων.  Το φυτό είναι εύκολο να καλλιεργηθεί αρκεί να φυτευθούν καρποί ξηρών σύκων σε υγρό σφάγνο σε μια κλειστή σακούλα και φυτρώνουν σε μερικές εβδομάδες έως κάποιους μήνες.  Κατόπιν τα μικρά φυτά μπορούν να μεταφυτευθούν μόλις ανοίγουν τα φύλλα  τους.  Για αναπαραγωγή το καλοκαίρι εισάγονται βλαστάρια χωρίς το σκληρό τμήμα σε υγρό περλίτη ή σε μείγμα αμμώδους εδάφους κρατώντας τα κομμένα τμήματα σε σκιερό μέρος μέχρι να αρχίσει η νέα ανάπτυξη και μετά μεταφέρονται στον ήλιο.  Άλλος τρόπος είναι αν ξυστεί ο φλοιός μέχρι να αποκαλυφθεί ο πράσινος εσωτερικός φλοιός, μετά καρφώνεται σφιχτά η ξυσμένη περιοχή στο έδαφος και μέσα σε λίγες εβδομάδες αναπτύσσονται ρίζες και τότε αποκόπτεται από το αρχικό φυτό και φυτεύεται οπουδήποτε.  Για την ανοιξιάτικη παραγωγή, πριν αρχίσει η ανάπτυξη του δέντρου, κόβονται βλαστοί 15-25 εκατοστά με υγειή μπουμπούκια και τοποθετούνται σε υγρό περλίτη ή σε μείγμα αμμώδους εδάφους στη σκιά.  Όταν αρχίσουν να βγαίνουν τα φύλλα, πρέπει να χωθούν στο κατώτερο φύλλο για να δοθεί στο φυτό μια καλή αρχή στην επιθυμητή περιοχή.  Η συκιά ήταν από τα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν.

Η συκιά είναι γνωστή για το φρούτο της, σύκο, που καταναλώνεται κυρίως στις Μεσογειακές και Ανατολικές χώρες.  Το σύκο είναι πολύ πλούσιο σε ασβέστιο, φυτικές ίνες, κάλιο, βιταμίνη Β6, μαγγάνιο, αντιοξειδωτικά.  Εκτός αυτών, έχει και διάφορα άλλα θρεπτικά συστατικά, ανάλογα και την μορφή του, και έτσι διάφορες θεραπευτικές ιδιότητες.  Πιο αναλυτικά:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ (100γρ.)

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΩΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΚΟΥ

• ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ
  Το σύκο είναι πολύ καλή πηγή Καλίου, το οποίο είναι σημαντικό συστατικό των κυττάρων και των υγρών του σώματος και έτσι βοηθά στον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης.
• ΠΡΟΩΘΕΙ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ
  Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε Ασβέστιο το οποίο απαιτείται για την συντήρηση των υγειών οστών.  Επιπλέον, η περιεκτικότητα του σύκου σε Κάλιο εμποδίζει την αυξημένη απώλεια Ασβεστίου στα ούρα που προκαλείται από την υψηλή κατανάλωση αλατιού στην καθημερινή διατροφή, προστατεύοντας έτσι από γρήγορη εμφάνιση οστεοπόρωσης, οστεοπενίας και άλλων παθήσεων των οστών.
• ΡΥΘΜΙΖΕΙ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΟ
  Τα φύλλα του σύκου έχουν εμφανίσει αντιδιαβητικές ιδιότητες μειώνοντας την ποσότητα ινσουλίνης σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.  Το φρούτο, περιέχει Κάλιο το οποίο επίσης έχει αντιδιαβητική ικανότητα.  Παράλληλα, η περιεκτικότητα του φρούτου σε βιταμίνες Α, Ε, Κ καθώς και σε άλλα θρεπτικά συτατικά προστατεύουν τον οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν ασθένειες όπως διαβήτη.  Οι φυτικές ίνες που περιέχονται στο σύκο είναι επίσης προστατευτικές.  Έρευνες τέλος δείχνουν ότι η περιεκτικότητα του σε χλωρογενικό οξύ μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και έτσι ελέγχονται τα επίπεδα γλυκόζης στο διαβήτη τύπου 2.
• ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΣΤΗΘΟΥΣ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΤΗΡΙΟ
  Έρευνες αποδεικνύουν την μείωση κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του στήθους σε γυναίκες μετά την κλιμακτήριο κατόπιν κατανάλωσης φρούτων και δημητριακών υψηλών σε φυτικές ίνες.  Έτσι το σύκο ως φρούτο που ανήκει σε αυτή την κατηγορία έχει προστατευτική δράση.  Παράλληλα, η περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικές βιταμίνες (A,C,E)  το καθιστούν ακόμα πιο ισχυρό στην άμυνα ενάντια στον καρκίνου.
• ΚΑΡΔΙΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟ
  Τα φύλλα του σύκου, κατόπιν ερευνών, μειώνουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα.   Επιπλέον, το Κάλιο, οι φυτικές ίνες και το Μαγγάνιο που περιέχονται στο σύκο προστατεύουν την λειτουργία της καρδιάς.  Παράλληλα η περιεκτικότητα του φρούτου στα απαραίτητα λιπαρά οξέα Ω3, Ω6 μειώνουν τα επίπεδα χοληστερίνης, τριγλυκεριδίων και έτσι τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου.  Η πηκτίνη, ως φυτική ίνα, μειώνει επίσης τα επίπεδα χοληστερίνης και έτσι καρδιαγγειακών προβλημάτων.  Οι βιταμίνες που περιέχονται (Α, Β, C, Κ) προστατεύουν την καρδιά λόγω του αντιοξειδωτικού και μεταβολικού τους ρόλου στην συμμετοχή της πήξης του αίματος
• ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΗΛΙΔΩΔΗ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ
  Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών πλούσιων σε βιταμίνες A, C, E, καροτενοειδών, καθημερινώς προστατεύει την υγεία των ματιών.  Ιδιαίτερο ρόλο όμως παίζουν τα φρούτα.  Έτσι το σύκο με υψηλή περιεκτικότητα στις παραπάνω βιταμίνες και ιδιαίτερα στην Α, εμποδίζει τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας των ματιών και την επιδείνωση της όρασης.
• ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
  Η παρουσία πολλών φυτικών ινών στο σύκο, όχι απλά εμποδίζει τη δυσκοιλιότητα μέσω της διευκόλυνσης της κίνησης των εντέρων, αλλά και τον καρκίνο του παχέως εντέρου.  Παράλληλα βοηθά η κατανάλωσή του σε προβλήματα δυσπεψίας.  Αυτό γίνεται αρχικά λόγω του αλκαλικού pH της τροφής που ανακουφίζει το όξινο περιβάλλον του στομάχου.  Κατά δεύτερον, το φρούτο περιέχει ένα πρωτεολυτικό ένζυμο που βοηθά στην πέψη των πρωτεϊνών και έτσι στη δυσπεψία.
• ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΤΗΜΑΤΟΣ
  Τα σύκα λόγω της φυτικής ουσίας που περιέχουν, που όταν βραχεί αποκτά όγκο, βοηθούν στη θεραπεία του πονόλαιμου.  Παράλληλα έχουν αυτήν την καταπραϋντική δράση και στον βήχα και στο άσθμα.  Εκχύλισμα σύκου χρησιμοποιείται ενάντια στη βρογχίτιδα, στη λαρυγγίτιδα και στο παρατεταμένο κρύωμα.  Τέλος, το σύκο απομακρύνει την δυσωσμία.
• ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
  Στην λαϊκή ιατρική χρησιμοποιούνταν το σύκο ως μαλακτικό των ερεθισμένων μαλακών δερματικών ιστών.  Εξαιτίας των αντιβακτηριδιακών ιδιοτήτων του εμποδίζει την ανάπτηξη βακτηριδίων.  Εξωτερικά χρησιμοποιείται στην περίπτωση της στηθάγχης και των φλεγμονών του στόματος.  Επίσης, λόγω της περιεκτικότητας του φρούτου σε ένα χημικό, psoralens, χρησιμοποιείται σε αποχρωματισμό του δέρματος, ψωρίαση και άλλες τέτοιες δερματικές παθήσεις.  Οι αισθητικοί το συνιστούν στην δερματική υγεία καθώς η κατανάλωσή του εμποδίζει τις πρόωρες ρυτίδες.
• ΦΥΣΙΚΗ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ
  Λόγω της περιεκτικότητας του σύκου σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β βοηθά στην ρύθμιση του μεταβολισμού.  Παράλληλα ενδυναμώνει το νευρικό σύστημα και έτσι τη γενική ευεξία.
• ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
  Το φρούτο αυτό έχει δείξει να μειώνει τη σεξουαλική αδυναμία.
• ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ
  Το φρούτο αυτό είναι μια πολύ καλή πηγή φυτικών ινών.  Αυτές έχουν θετική επίδραση στον έλεγχο του βάρους καθώς μειώνουν την όρεξη εφόσον ο βαθμός κορεσμού που προσφέρουν είναι αυξημένος.  Έτσι μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε απώλεια βάρους.

ΑΓΟΡΑ - ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ - ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

Τα σύκα διαφέρουν πολύ σε χρώμα και υφή ανάλογα την ποικιλία.  Οι περισότερες είναι σε ξηρά μορφή είτε λόγω έκθεσης τους στον ήλιο είτε λόγω ανθρώπινης επεξεργασίας.  Εφόσον τα φρέσκα δεν διατηρούνται, πρέπει να αγοραστούν μια ή δύο μέρες πριν την κατανάλωση.  Πρέπει να εξετάζεται το βαθύ χρώμα και η απαλή αλλά όχι μαλακή υφή όταν πρόκειται να αγοραστούν.  Να μην είναι χτυπημένα ή με χρωματικά μελανά σημάδια και να έχουν ωραία μυρωδιά.  Πρέπει να είναι τυλιγμένα σε χάρτινη συσκευασία και μακριά από άλλα τρόφιμα και σε δροσερή θερμοκρασία.  Αυτά που είναι σε ξηρή μορφή πρέπει επίσης να διατηρούνται σε δροσερό και σκοτεινό μέρος τυλιγμένα επίσης για να μην αλλοιώνονται από τον αέρα.  Πριν την κατανάλωση, πλένουμε καλά με δροσερό νερό τα φρέσκα σύκα και μετά τα ξεφλουδίζουμε απαλά.  Τα ξηρά σύκα εκτός από την απλή κατανάλωσή τους μπορούν να τοποθετηθούν για αρκετά λεπτά στο νερό έτσι ώστε να γίνουν πιο χυμώδη.  Είναι γευστική η κατανάλωσή τους επίσης με βρώμη ή με γιαούρτι.  Λόγω του αλκαλικού τους pH έχει θεωρηθεί ευργετικό για αυτούς που θέλουν να σταματήσουν το κάπνισμα.  Στη μαγειρική και ζαχαροπλαστική είναι αγαπημένο συστατικό στα γλυκά, τις μαρμελάδες, τα ζελέ, τα κέικ, τις πίτες.  Τα σύκα προσθέτουν γεύση αλλά και θρεπτικά συστατικά.  Επιπλέον, λόγω μιας ουσίας που περιέχουν, διατηρούν τα προϊόντα φρέσκα και μαλακά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην ανατολική Ασία και όχι μόνο, καταναλώνεται ως χυμός.  Στις Μεσογειακές χώρες, χρησιμοπιείται στην παρασκευή αλκοόλ αλλά και καπνού.  Τα ξηρά σύκα, κατόπιν επεξεργασίας, χρησιμοποιύνται ως εναλλακτικά του καφέ.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ

Τα σύκα είναι από τα λίγα φρούτα που περιέχουν οξαλικά οξέα τα οποία βρίσκονται κυρίως σε όλες τις άλλες ομάδες τροφίμων.  Όταν τα οξαλικά οξέα έχουν υψηλή συγκέντρωση στα υγρά του σώματος, κρυσταλλοποιούνται και δημιουργούν προβλήματα.  Καλό είναι λοιπόν να αποφεύγεται από άτομα που πάσχουν από προβλήματα στα νεφρά και τη χοληδόχο κύστη.  Επίσης, τα οξαλικά οξέα μπορεί να εμπλακούν στην απορρόφηση του ασβεστίου.  Ακόμη, στα αποξηραμένα σύκα που πωλούντια στο εμπόριο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί διοξείδιο του θείου με σκοπό τη διατήρηση του χρώματος και την παράταση της ζωής του προϊόντος.  Η ένωση όμως αυτή είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο ιδιαίτερα αν πάσχει από άσθμα.  Τέλος, το φύλλο μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις.

Δημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό www.dromostherapeia.gr στις 26/7/2013.